HET TEAMPROFESSIONALS NETWERK

De kleuren van veranderen verrijkt met paars en oranje

Verandercommunicatie? Waarom verandercommunicatie? Dat is toch niet anders dan gewone communicatie? Die vraag kreeg ik tijdens een vakbijeenkomst, in de week dat ik net trots 200 pagina’s van de herziene versie van Interne communicatie bij verandering had aangeleverd bij mijn uitgever. Goede vraag eigenlijk. Waarom is verandercommunicatie een specialisme? En in hoeverre is dat specialisme de laatste jaren veranderd?

In dit artikel

Veranderingen in verandercommunicatie

Voor een deel heeft de vragensteller gelijk. Ook bij verandercommunicatie kijk je naar de doelgroep, wat je wilt bereiken, welke boodschap past en welke middelenmix hier het beste zal werken. Dat zie ik ook als ik naar de nieuwe versie van mijn boek kijk.

Maar er is meer. De context van verandercommunicatie is een andere dan die van bijvoorbeeld overheidscommunicatie. Bij verandercommunicatie heb je naast communicatiekennis, ook kennis over organisaties, groepsdynamica en leiderschap nodig. Daarnaast heb je veel meer een mix van face-to-face met interne media. De schaal is anders, kleinschaliger, dichterbij. En bij grote veranderingsprocessen raak je mensen in hun wezen: hun werk, hun positie, hun zijn.

Vijf plus twee veranderkleuren

De Caluwé en Vermaak onderscheiden in hun boek Leren veranderen (1999, 2006) vijf verschillende betekenissen van het begrip veranderen. Deze betekenissen hebben zij gevonden in de veranderkundige praktijk en in de literatuur. Bij elk van de vijf veranderingen hoort een andere aanpak en gelden andere succesfactoren.

De genoemde betekenissen van organisatieverandering zijn aangeduid als vijf kleuren. Geeldruk staat voor denken in coalities en veranderen als machtsspel.

  • Bij blauwdrukdenken staat de uitkomst van tevoren vast en wordt rationeel gewerkt aan de hand van een stappenplan.
  • Bij rooddrukdenken gaat het om de mens die wordt beïnvloed, verleid en gelokt. Veranderen is in rood een ruilexercitie.
  • De kleur groen in groendrukdenken staat voor groeien en ontwikkelen en heeft een sterke associatie met de lerende organisatie.
  • Het witdrukdenken ten slotte staat voor energie losmaken, zelforganisatie en evolutiedenken. Het witdrukdenken is gebaseerd op de chaostheorie en geeft veel ruimte – alles staat open. Deze kleuren helpen om in teams helder te krijgen vanuit welke veranderstrategie wordt gewerkt.

Tijdens mijn werk bij Twynstra Gudde Management Consultants heb ik enkele jaren met de vijf veranderkleuren van Vermaak en De Caluwé mogen werken. Tot grote tevredenheid. Samen met collega’s heb ik gekeken hoe deze veranderkleuren door waren te vertalen naar bijbehorende communicatiestrategieën. Met communicatie is hiermee veel gerichter aan te sluiten door middel van communicatie-interventies.

Ik ging kleuren missen

In de loop der jaren begon ik wel te merken dat ik sommige kleuren vaker toepaste dan andere. En dat ik in het palet enkele varianten miste. Reden om te kijken of er aanvullingen denkbaar waren die goed zouden aansluiten bij de reeds bestaande vijf kleuren. In de tweede druk leidde dat tot een hoofdstuk ‘Aankondiging van een reorganisatie’. Een strategie die past bij veranderingen die snel moeten worden doorgevoerd, omdat de druk vanuit de omgeving te hoog is.

Een commandostrategie of machtsstrategie. Soms is de organisatie in een situatie zo geraakt, dat er snel moet worden ingegrepen. Daar is de paarse aanpak uit ontstaan.

Ook begon ik de gele machtsstrategie steeds vaker op twee manieren uit te leggen: als machtsstrategie en als participatiestrategie. In de oorspronkelijke machtsstrategie is het vooral de top met macht die met andere belangrijke beïnvloeders een nieuwe strategie formuleert. Bij een echte participatie- of cocreatiestrategie is er veel meer ruimte voor ideeën van medewerkers uit alle lagen van de organisatie.

Op mijn zoektocht kwam ik terecht bij Cultural Change and Leadership van Jaap Boonstra (2013). In zijn zes strategieën zijn veel overlappen met de vijf kleuren van De Caluwé en Vermaak te vinden; op drie punten wijkt zijn indeling af. Boonstra heeft geen aparte ‘rode’ HR-strategie gericht op de ‘wortel en de stok’. En zijn overzicht heeft twee andersoortige strategieën: een machtsstrategie en een ontwikkel-/cocreatiestrategie. De twee strategieën die ik miste in het kleurenpalet. Ik ben daarom zo vrij geweest deze twee strategieën toe te voegen aan de vijf kleuren van De Caluwé en Vermaak, omdat ik denk dat deze in de communicatie iets hebben toe te voegen.

Ik realiseer me dat deze twee nieuwe kleuren niet zo grondig zijn onderzocht als de vijf bestaande kleuren. Maar het leek me de moeite waard deze nieuwe vormen de komende jaren verder te onderzoeken. Suggesties en ervaringen zijn van harte welkom

Huib Koeleman

Verandercommunicatie.org

Aanverwante artikelen

Spiegel aan de top – scholen in executive coaching

Werkgeluk bevordert de kunst van leren en werken

In de instrumentele wereld verdwijnt resonantie

Kantoorlog, de strijd tussen vervreemding en zingeving

Weerstand bij verandering: drie basisopvattingen

Geef een reactie

Eén reactie

  1. Ik zie een mooie zoekttocht naar in feite drijfveren van mensen vanuit de rol die ze vervullen. Het is misschien een idee om het werk van dr. C. Graves te raadplegen. Zijn onderzoek heeft geleidt tot het Spiral Dynamics model (Beck &Cowan) waar zo men zegt De Caluwe zijn model op ontwikkeld heeft in meer toegepaste zin.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Welk account wil je maken?

Minimaal 8 tekens, 1 hoofdletter, 1 cijfer en 1 leesteken. Gebruik geen wachtwoord dat je elders ook gebruikt.

Aanmelden Ask me Anything

Zit je met een casus? Een lastige klus? Iets met je team of je rol als teamcoach of teamleider? Kom naar een online AmeA sessie, je mag alles vragen. Meld je aan! Het is van 10.00 tot 11.30. Kom wel op tijd, eerder weggaan kan.

Boek aanbevelen

Bestand delen

Je kunt een pdf-bestand delen op onze site. Een artikel, of iets anders moois. Stuur het ons en wij plaatsen het onder jouw naam op onze Download & Delen pagina.

Werkvorm posten

De instructie
Helder en in hele zinnen. Geen telegramstijl. Gebruik stappen of nummers. Of tussenkopjes in vet. Geef eventueel variaties of tips aan het eind. Doe géén copy-paste van een andere site of ander document!!

Account aanpassen

Minimaal 8 tekens, hoofdletter, cijfer en speciaal teken. Gebruik geen ww dat je elders gebruikt. 

Minimaal 8 tekens, 1 hoofdletter, 1 cijfer en 1 leesteken. Gebruik geen wachtwoord dat je elders ook gebruikt.

Minimaal 8 tekens, 1 hoofdletter, 1 cijfer en 1 leesteken. Gebruik geen wachtwoord dat je elders ook gebruikt.

Let op – als je geen bevestiging hebt ontvangen is het maken van je account niet gelukt. Je kunt dan niet inloggen.

Profiel maken of aanpassen

Leuk als je zichtbaar wilt zijn op de site. Ook klanten kunnen je profiel zien, maar alleen mensen die zijn ingelogd hebben zicht op je contactgegevens. 

  • JPG/JPEG/PNG
  • Zo vierkant mogelijk
  • Vooral je gezicht
  • Max 500kb

Review maken

Onze studenten – misschien jij ook – hebben veel aan de reviews op onze site. Help jij toekomstige studenten met jouw review? Het mag eventueel anoniem of onder pseudoniem. Veel dank!

complete opleiding voor teamcoaches
Meer informatie +

Kom kennismaken met ons!

Je wilt wellicht met ons samenwerken of je bij ons laten opleiden, maar nog even ‘gevoel’ krijgen bij wie wij zijn? Of je hebt gewoon een aantal vragen die je liever persoonlijk bespreekt?

Laten we (video)bellen!

We ontmoeten elkaar via telefoon, Teams of Zoom. Geheel vrijblijvend uiteraard. In principe neemt Martijn Vroemen contact met je op, maar je kunt ook kiezen voor andere Teamchangers.

Handleiding Zoom + mini-werkvormen

Stel je vraag!